Gdzie iść PO-MOC, czyli kompendium wiedzy o formach pomocy uzależnionym?

Jeśli przeczytałeś mój felieton ”Odezwa do zatopionych w toksycznym wstydzie” i doszedłeś do wniosku, że wstyd Ci się nie opłaca powiem Ci co robić dalej gdy zechcesz „pójść się leczyć” oraz jak wyglądają konkretne formy i etapy terapii antyalkoholowej.

Zacznę od tego, że w przypadku osób z problemem alkoholowym proponowana jest pomoc psychoterapeutyczna składająca się równolegle z terapii indywidualnej jak i grupowej. Jest to oddziaływanie najskuteczniejsze, gdyż obie te formy wzajemnie się uzupełniają.

Nadrzędną wartością terapii indywidualnej jest to, że cały czas i uwaga terapeuty skoncentrowane są na zindywidualizowanym procesie leczenia jednostki. Pomoc terapeutyczna skupia się na dostosowaniu konkretnych narzędzi mających na celu pomoc w zachowaniu abstynencji od substancji lub zachowań kompulsywnych. W dalszym etapie procesu praca skupia się na emocjonalnym zmierzeniu się z odpowiedzialnością za konsekwencje życia w nałogu oraz opracowanie planu ich zminimalizowania.

Tryb grupowy jest dla pacjenta formą, w której ma on okazje otrzymać wsparcie od innych osób w podobnej sytuacji życiowej, podzielić się swoimi doświadczeniami i otrzymać konstruktywną informację zwrotną w atmosferze wzajemnego szacunku i akceptacji cieni wynikających z długotrwałego życia w nałogu. Ponadto, ma szansę otrzymać coś niedostępnego w kontakcie indywidualnym: poczucie bycia częścią nowej społeczności. Społeczności, która zawsze jest dostępna w konkretny dzień tygodnia o umówionej godzinie.

W obu trybach przez cały proces terapeutyczny uczestnikom podawane są głównie informacje dotyczące uzależnienia od alkoholu lub innych niewłaściwych form picia, skutków jego działania, a także sposoby radzenia sobie z uzależnieniem od alkoholu.

Terapia grupowa zazwyczaj podzielona jest na trzy etapy:

I. GRUPA WSTĘPNA / MOTYWACYJNA, której celem jest zdobywanie wiedzy na temat uzależnienia od alkoholu, budowanie dalszej motywacji do leczenia i podejmowania zmian. Identyfikacja z objawami uzależnienia, rozwijanie umiejętności niezbędnych do wspierania wczesnej abstynencji.

II. GRUPA PODSTAWOWA, której celem jest pogłębianie wiedzy uzyskanej na etapie wstępnym, rozpoznawanie i rozumienie własnego uzależnienia oraz stopnia jego zaawansowania. Budowanie świadomości swojej choroby, rozwijanie umiejętności niezbędnych do życia w abstynencji, zdobywanie wiedzy na temat rozpoznawania i przeżywania uczuć. Rozpoznawanie własnej sytuacji życiowej po kilkumiesięcznym okresie abstynencji i planowanie dalszych zmian.

III. GRUPA ZAAWANSOWANA ma na celu utrzymanie umiejętności zdobytych podczas terapii w grupie I i II. Główny nacisk programu położony jest na poszerzanie samoświadomości  i umiejętności interpersonalnych.

Taki podział zaawansowania realizacji programu wspierającego można spotkać korzystając z pomocy AMBULATORYJNEJ / DOCHODZĄCEJ, czyli takiej, która odbywa się w poradniach leczenia uzależnienia. Polega zazwyczaj na spotkaniu z terapeutą prowadzącym raz w tygodniu oraz uczestnictwie w dwugodzinnych sesjach terapii grupowej 1 raz lub 2 razy w tygodniu, w zależności od wymogów placówki. Taka forma terapii dedykowana jest osobom, które mają świadomość swojego problemu, zmotywowanych, a przede wszystkim takim, które potrafią utrzymać abstynencję w życiu codziennym.

W sytuacji, gdy osoba zgłaszająca się na leczenie nie jest w stanie utrzymać abstynencji konieczne może okazać się zgłoszenie się na tzw. TERAPIĘ DZIENNĄ,  czyli taką, w której pacjent uczęszcza na spotkania grupowe codziennie w blokach kilkugodzinnych, od porannych do wczesnych godzin popołudniowych. W takich ośrodkach pacjentowi przysługują również spotkania indywidualne z terapeutą prowadzącym, zazwyczaj 1 raz w tygodniu, a także nadzór lekarza psychiatry. Leczenie odbywa się z reguły w trybie 2 miesięcznym. Osoby pracujące mogą zgłosić się do zatrudnionego w placówce lekarza psychiatry o zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy L4 za cały okres leczenia odwykowego.

Inną formą leczenia, w przypadku braku umiejętności utrzymania abstynencji lub nieskuteczności powyższych rozwiązań, jest TERAPIA STACJONARNA / ZAMKNIĘTA, czyli forma w której ośrodek dysponuje miejscami mieszkalnymi, zapewniając pełne wyżywienie (a w sektorze prywatnym często również szeroki wachlarz miejsc do aktywności sportowych i rekreacyjnych). Od wczesnych godzin porannych, po śniadaniu, odbywają się grupowe zajęcia terapeutyczne z przerwą na obiad i trwają do godzin popołudniowych. Zamknięta forma odznacza się również tym, że w początkowych tygodniach leczenia opuszczanie placówki nie jest możliwe. Złamanie zakazu skutkuje przerwaniem leczenia wraz z nakazem opuszczenia ośrodka. Ma to na celu odizolowanie pacjenta od bodźców ryzykownych dla złamania abstynencji oraz zachęcenie do przyjrzenia się swojej chorobie oraz skupieniu się na trzeźwieniu. W placówkach państwowych taka forma trwa zazwyczaj przynajmniej 2 miesiące, chociaż w sektorze prywatnym coraz częściej można spotkać oferty leczenia 14, 28 i 90-cio dniowego.

Osobiście przychylam się do braku pośpiechu w leczeniu każdego schorzenia wymagającego cierpliwości, uważności oraz weryfikacji konkretnych narzędzi w praktycznym użyciu w codzienności.

Detoksykacja (tzw. DETOX) co prawda nie jest oddziaływaniem wsparcia psychicznego, ale jest ważna w momencie zagrażającego zdrowiu lub życiu przedawkowania substancji. Polega na medycznym usunięciu szkodliwych substancji zgromadzonych w organizmie. Placówki detoksykacyjne farmakologicznie pomagają w opanowaniu zespołu abstynencyjnego objawiającego się miedzy innymi: drżeniem całego ciała, nudnościami, potami, bólami głowy, napadami tzw. padaczki alkoholowej, a także objawami psychicznymi takimi jak halucynacje, omamy, dezorientacja w czasie lub przestrzeni, stan depresyjny, lęk oraz niepokój. Opieka odbywa się najczęściej w warunkach całodobowej opieki medycznej. Bywa niezależną usługą, gdy klient chciałby odzyskać lepsze samopoczucie po przedawkowaniu alkoholu, ale też jest nieodłączną częścią leczenia stacjonarnego.

MITINGI AA

Mitingi AA organizowane są regularnie przez osoby uzależnione i mają na celu wspieranie osób uzależnionych w utrzymaniu trzeźwości poprzez dzielenie się swoim doświadczeniem oraz nadzieją na utrzymanie abstynencji. Ważne – nie są formą oddziaływania terapeutycznego, a grupą samopomocową. Jest to bardzo popularna forma wsparcia i bardzo dostępna. W większych miastach odbywa się od kilkunastu do kilkudziesięciu mitingów tygodniowo. Odbywają się one we wszystkie dni tygodnia o różnych godzinach, tak by osoba w kryzysie abstynencji mogła jak najszybciej i jak najłatwiej otrzymać wsparcie.

Mitingi dla osób uzależnionych podzielone są adekwatnie do profilu uzależnienia. AA to wspólnota dla uzależnionych od alkoholu, NA – od narkotyków, AH – od hazardu, AS – od seksu. Można wybrać się na miting tylko dla mężczyzn, tylko dla kobiet lub tylko dla ateistów, obywają się także mitingi online. Mitingi AA prowadzą osoby uzależnione z długim stażem abstynencji. Są nieocenionym wsparciem w terapii i jej doskonałym uzupełnieniem.

Jeśli zastanawia Cię Twoje picie, zawsze możesz zgłosić się na konsultacje do terapeuty uzależnień, który przeprowadzi z Tobą rozłożony na kilka spotkań wywiad diagnostyczny. Podczas spotkań pomoże zastanowić się, która forma pomocy będzie dla Ciebie najodpowiedniejsza.

Terapeuta uzależnień to osoba ze specjalistycznym wykształceniem profilowym ukierunkowanym na pomoc osobom uzależnionym lub współuzależnionym. Właśnie takie osoby pracują w wyżej opisywanych placówkach. Konsultacja taka może być dobrym początkiem procesu leczenia i miejscem, w którym możesz uzyskać odpowiedź na nurtujące Cię pytania.

Twoje obawy są zrozumiałe – podjęcie leczenia to ważna decyzja. Twoje życie bardzo się zmieni!. W mojej wieloletniej praktyce nie spotkałam jeszcze osoby, która powiedziałaby, że abstynencja zmieniła jej życie na niekorzyść.

Uzależnienie to lokomotywa nie do zatrzymania w pojedynkę i w przeciwieństwie do wielu kryzysów w Twoim życiu, z tym sam nie dasz sobie rady. Nie marnuj życia na spotkania z butelką, której i tak wszystko jedno z kim spędza czas.

Idź do ludzi PO-MOC